Urineweginfecties

Urineweginfecties geven niet altijd aanleiding tot symptomen of waarschuwing signalen. Meestal worden evenwel volgende klachten vastgesteld:

• Een sterk aanhoudende drang om te urineren
• een brandend gevoel bij het plassen
• frequent urineren van kleine hoeveelheden
• troebele, wolkachtige urine
• donkere, rode urine met zelfs bloed in de urine
• sterk geurende urine
• bekkenpijn voornamelijk in het centrum van de onderbuik, achter het bekken been 

Bij oudere patiënten worden UWI’s soms over het hoofd gezien, wegens geringe of atypische aanwezige klachten.

Elke soort UWI kan meer gerichte, orgaanspecifieke klachten voortbrengen, afhankelijk van het deel van het urinewegsysteem dat besmet is geraakt.

• Nierinfectie (acute pyelonefritis)
  • Hoge rug pijn, uitstralende flankpijn
  • Hoge koorts
  • Rilkoorts
  • Kokhalzen en braken 
• Blaasinfectie (acute cystitis)
  • Druk of pijn in de onderbuik
  • Frequent en pijnlijk urineren
  • Bloed in de urine, geurende urine 
• Plaskanaal of urethra (uretritis)
  • Branderig gevoel bij het urineren
  • Etterige afscheiding 
• Prostaatinfectie (Acute prostatitis)
  • Pijnlijk urineren
  • Pijn in de onderbuik en perineum
  • Grieperig gevoel
  • Hoge koorts
  • Oranje kleurige urine

UWI’s treden typisch op wanneer bacteriën het urinewegsysteem binnendringen via het urinekanaal, en zich starten te vermenigvuldigen binnen de blaas.

Hoewel het urinewegsysteem ontwikkeld is om microscopische invasie te beperken, kunnen de afweersystemen toch in een aantal gevallen falen. Wanneer dit het geval is ontwikkelen bacteriën zich verder en ontstaat een acute urinaire infectie. De meeste urineweg infecties treden op bij vrouwen, en tasten voornamelijk de blaas en de urethra aan.

Acute infectie van de blaas (acute cystitis). Deze infectie wordt meestal veroorzaakt door de bacterie Escherichia coli (E. coli), een type bacterie welke frequent wordt vastgesteld in het darmstelsel. Soms echter worden ook andere bacteriën vastgesteld zoals Enterococcus, Klebsiella of Pseudomonas. Soms kan seksueel contact het ontwikkelen van een blaasinfectie bevorderen (“honeymoon cystits”), doch ook zonder seksuele activiteit kan een acute blaasontsteking optreden.

Vrouwen vertonen een hoger risico op cystitis wegens hun specifieke anatomie, met name de korte afstand tussen de urethra en de anale streek evenals het kortere urinekanaal.

Acute infectie van de urethra (acute uretritis). Dit type UWI treedt voornamelijk op wanneer darmbacteriën vanuit de anale regio gaan spreiden naar het plaskanaal.
Gezien de vrouwelijke urethra anatomisch heel dicht ligt bij de vagina, kunnen ook seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s) zoals herpes, gonorroea, mycoplasma en chlamydia eveneens uretritis veroorzaken.

UWI’s komen frequent voor bij vrouwen, en heel wat vrouwen zullen meer dan eens in hun leven te maken hebben met een urineweginfectie. Specifieke risicofactoren bij vrouwen includeren:

• Vrouwelijke anatomie. Een vrouw heeft een korter plaskanaal dan een man waardoor de afstand die bacteriën moeten overbruggen om de blaas te bereiken duidelijk korter is
• Seksuele activiteit. Seksueel actieve vrouwen hebben vaker urineweg infecties dan niet seksueel actieve vrouwen (honeymoon cystitis). Het hebben van een nieuwe seksuele partner verhoogd eveneens het risico op cystitis.
• Anticonceptie. Bepaalde soorten anticonceptie zoals het gebruik van een diafragma of het gebruik van spermie site Cremers kan het risico op een lagere urineweginfectie verhogen.
• Menopauze. Tijdens en na de overgangsjaren zal de oestrogeenspiegel in het bloed duidelijk dalen, waardoor het slijmvlies van de schaamstreek en van de urethra gaat uit te drogen waarbij de natuurlijke verdediging van het organisme naar bacteriën toe vanzelfsprekend gaat dalen.
• Afwijkingen van het urinewegstelsel. Aangeboren, of ouderdom gebonden afwijkingen van het urineweg stelsels zoals vernauwingen, prolaps van de blaas, nier en blaas stenen Pa, kunnen het ontwikkelen van blaasinfecties bevorderen.
• Manipulaties. Sondages en katheterisaties, diagnostische en heelkundige procedures zijn eveneens een belangrijke oorzaak van UWI’s. Elk onderzoek en elke behandeling waarbij een katheter of een instrument in de blaas wordt ingebracht wordt het risico in op het onvoorzien inbrengen van een actieve bacterie in de blaas, met mogelijke infectie tot gevolg.

Wanneer urineweg infecties ter hoogte van de “lagere urinewegen” snel en efficiënt worden behandeld, is er zelden aanleiding tot complicaties. Indien evenwel on- of onderbehandeld, kunnen zelfs de meest banale urineweginfecties ernstige complicaties teweegbrengen.

Complicaties van urineweg infecties zijn:

• Recidiverende urineweginfecties (3 of meer infecties bij vrouwen).
• Blijvende nierschade dit als gevolg van acute of chronische nierontsteking (pyelonefritis).
• Bij zwangere vrouwen verhoogd risico op prematuriteit of laag geboortegewicht bij de bevalling.
• Urethrastrictuur of stenose van het plaskanaal bij mannen met terugkerende infecties ter hoogte van de urethra.
• Chronische prostatitis met kalkvorming ter hoogte van de prostaat, wat op langere termijn de infectie onderhoud.
• Urosepsis of septicemie, een potentieel levensbedreigende complicatie van een UWI, vaak gezien bij on- of onderbehandelde  nierinfectie, vaak in combinatie met obstruerende stenen ter hoogte van nieren of urineleiders.

Volgende testen en onderzoeken worden gebruikt om een urineweg infectie op te sporen:
 

• Urinesediment. Uw behandelende arts zal u een urinestaal vragen teneinde dit in het laboratorium te laten onderzoeken naar witte bloedcellen rode bloedcellen en bacteriën. Teneinde contaminatie van het staal te beperken zouden gevraagd worden naar een “midstream urinestaal” of zal een urinestaal rechtstreeks via sondage afgenomen worden uit de blaas.
• Urinekweek. Na het urinesediment volgt er meestal een urinekweek. Dit onderzoek vertelt uw arts welke bacterie aan de basis ligt van uw infectie, en welke type antibioticum in uw geval het best wordt voorgeschreven.
• Medische beeldvorming. Bij terugkerende urineweg infecties, of bij urineweg infecties van de” hogere urinewegen” wordt in de meeste gevallen aanvullend onderzoek verricht door middel van CT-scan of van magnetische resonantie (NMR).
• Echografie. Bij mannen met acute en/of chronische prostatitis wordt een transrectale echografie van de prostaat (TRE) uitgevoerd ten einde morfologische afwijkingen, zoals een prostaat middenkwab, verkalkingen, doorbloeding en eventuele maligniteit te objectiveren.
• Cystoscopie. Bij terugkerende urineweg infecties zal uw behandelende arts met een cystocele, een lang fijn kijk instrument voorzien van een glas verwezen, in uw plas kanalen en blaas kijken of er onderliggende afwijkingen te weerhouden zijn, vb. vernauwingen, stenen of poliepen.

• Antibiotica. Meestal worden urineweg infecties behandeld met antibiotica. Het type antibioticum hangt af van het type bacterie gevonden in de urine evenals van het antibiogram. Rekening wordt gehouden met u algemene gezondheidstoestand en uw leeftijd. Afhankelijk van het soort infectie wordt antibiotische behandeling voorgeschreven gedurende enkele dagen, doch soms ook gedurende enkele weken. Neem uw antibiotische behandeling volledig uit, dit volgens het voorschrift van uw behandelende arts
• Onstekingsremmers (NSAID). Behalve uw antibiotische behandeling kan uw arts u eveneens een pijnstiller of een ontstekingsremmer voorschrijven teneinde uw hinderlijke klachten, zoals branderig gevoel, of frequent  plassen te verminderen. Ontstekingsremmers kunnen evenwel bij zwaardere infecties zoals acute prostatitis of acute pyelonefritis de werking van het antibioticum bevorderen of potentialiseren.
• Oestrogenen. Bij oudere dames met frequent terugkerende urineweg infecties kan als preventieve behandeling een lage dosis lokaal oestrogeen behandeling, in zalf of in ovules, worden voorgeschreven teneinde het vaginale slijmvlies te verstevigen, en de eigen weerstand te bevorderen.
• Hospitalisatie-Intensieve behandeling. Bij ernstige infecties met hoge koorts, rilkoorts en braken is een hospitalisatie van absolute noodzaak. Hoge dosis intraveneuze antibiotische behandeling en ontstekingsremmers worden dan toegediend. Bij urosepsis is in vele gevallen zelfs een hospitalisatie op intensieve zorgen noodzakelijk.
• Heelkundige ingrepen. Bij bewezen afwijkingen ter hoogte van de urinewegen zoals prolaps, vernauwing, stenen, e.a. zal vanzelfsprekend de uitlokkende factor van de infecties heelkundig worden verholpen.

Urineweginfecties kunnen pijnlijk en hinderlijk zijn, doch u kan zelf reeds enkele maatregelen nemen om uw klachten in gunstige zin te beïnvloeden dit in afwachting van de urinekweek en van het opstarten van een antibiotische behandeling. Volg deze tips:

Drink overvloedig water. Water gespoeld de blaas, en zal ook bacteriën uit de blaas helpen verwijderen. Minstens 2 liter plat water per dag wordt voorgesteld.

Vermijdt blaas prikkelende dranken. Koffie, thee, frisdranken en alcohol prikkelen de blaas. Ze zullen dan ook uw klachten van veelvuldig plassen en dringend urineren vermeerderen.

Cranberry sap of extracten. Veel mensen denken dat het innemen van cranberry sap  of extracten het risico op terugkerende urineweginfecties zal beperken. 
Wetenschappelijk bestaan hierover tegengestelde berichten. 
Toch wordt vooropgesteld dat deze producten mogelijks infectiebeperkend zouden zijn ten opzichte van de E coli bacterie.