Testiskanker (zaadbalkanker)

Symptomen en waarschuwingsteken van zaadbalkanker zijn o.a.:

• Zwelling of vergroting in één van beide testes.
• Pijn ter hoogte van de testis zelf.
• Zwaartegevoel ter hoogte van de balzak.
• Atypische hinder of pijnklachten in de lies streek.
• Plotse zwelling en vochtcollectie ter hoogte van de balzak.
• Lage rugpijn.
• verhoogde gevoeligheid ter hoogte van de tepels. 

Indien u één van de bovengenoemde klachten vastgesteld heeft, en deze niet spontaan overgaan binnen de 14 dagen, is het ten zeerste aangewezen dat u contact opneemt met uw huisarts.
Deze zal u zo nodig doorverwijzen voor verder onderzoek.

Het is op heden onduidelijk wat aan de basis ligt van de meeste gevallen van zaadbalkanker.

Gezonde zaadbalcellen groeien en delen op ordentelijke wijze, ten einde de normale lichamelijke functies zoals hormoonhuishouding en vruchtbaarheid zo optimaal mogelijk te laten verlopen.

Om onbegrijpelijke reden gaan sommige cellen evenwel op agressieve en ongecontroleerde wijze delen, groeien binnen de testis uit tot een massa, en breiden  vervolgens soms uit naar klieren en  organen binnen de buikholte.
Op dit ogenblik spreekt men van zaadbalkanker.

De meeste zaadbalkankers ontstaan in de zaadcelproducerende cellen (germinale cellen). De reden waarom germinale cellen ziek geworden, abnormaal beginnen groeien en ontwikkelen tot kanker is niet gekend.

Een aantal factoren kunnen het risico op zaadbalkanker evenwel toch verhogen:

• Niet ingedaalde testis (cryptorchidie). Beide testes worden bij het embryo aangelegd in de buikstreek, naast de nieren, en dalen vervolgens enkele weken voor de geboorte via het zaadkanaal naar de balzak. Mannen bij wie een of beide testikels niet is ingedaald vertonen een hoge risico op zaadbalkanker. Dit risico blijft bestaan zelfs indien de zaadbal op heelkundige wijze vanuit de liesstreek naar de balzak werd verplaatst. Evenwel dient gesteld dat de meeste mannen die zaadbalkanker ontwikkelen geen verhaal hebben van niet ingedaalde testikels.
• Abnormale testiculaire ontwikkeling. Bepaalde aandoeningen zoals het syndroom van Klinefelter zorgen voor een verminderde ontwikkeling van de zaadbal, met mogelijks verhoogd risico op zaadbalkanker.
• Familiale voorgeschiedenis. Indien iemand van uw familie zaadbakanker heeft gehad, heeft u een verhoogd risico op zulk gezwel.
• Leeftijd. Zaadbalkanker komt hoofdzakelijk voor bij tieners en jongere mannen, voornamelijk in de leeftijdsgroep van 15-35 jaar. Evenwel kan zaadbal kan ook voorkomen op oudere leeftijd.
• Ras. Zaadbalkanker komt voornamelijk voor bij blanke mannen.

In vele gevallen ontdekken mannen zelf de aanwezigheid van zaadbalkanker, dit ofwel toevallig, of bij gericht zelfonderzoek van het scrotum.
In andere gevallen kan de arts bij routineonderzoek toevallig een zwelling ter hoogte van de balzak  vaststellen.

Om uit te sluiten of een zwelling ter hoogte van de balzak goedaardig of kwaadaardig is zal uw arts volgende onderzoeken (laten) uitvoeren:

• Lichamelijk onderzoek. Reeds bij een grondig lichamelijk onderzoek kan in heel wat gevallen een goedaardig gezwel worden bevestigd, of een kwaadaardig gezwel worden vermoed.
  Echodoppler ultra-sonografie. Een echografie van de zaadbal, dit in combinatie met echodoppler bloedvatonderzoek helpt in vele gevallen de natuur van het gezwel te bevestigen.
  Ook doorgroei doorheen de kapsel van de zaadbal wordt hierbij geobjectiveerd
• Bloedanalyse. Bij het vermoeden van zaadbalkanker wordt een uitgebreide bloedanalyse aangevraagd met bepaling van tumormarkers.
  Tumormarkers zijn substanties welke in normale omstandigheden aan lage waarden voorkomen in de bloedbaan, doch bij zaadbalkanker zullen één of meerdere van deze substanties sterk verhoogd zijn.
• Belangrijke tumormarkers zijn: LDH, bèta-HCG en alfafoetoproteïne. Deze tumormarkers worden eveneens gebruikt in het kader van follow-up na behandeling van zaadbalkanker.
• CT-scan van bekken, abdomen en thorax.  Deze wordt bij het vermoeden of het bevestigen van zaadbalkanker ten spoedigste uitgevoerd teneinde het stadium van de tumor te bepalen. Aanwezigheid van klieren, en eventuele longmetastasen worden nagegaan dit teneinde een genezende behandeling te kunnen vooropstellen.
• Heelkundige verwijdering van de zaadbal (radicale inguinale orchidectomie). Bij sterk vermoeden van zaadbalkanker zal uw arts u  voorstellen de zaadbal in zijn geheel te laten verwijderen. Dit gebeurt via een kleine liesincisie,  waarbij zowel de zaadbal als de gehele zaadstreng worden verwijderd.
• Microscopische analyse van de zaadbal. De verwijderde testikel wordt microscopisch geanalyseerd ten einde het soort gezwel met zekerheid te bepalen.

Het type zaadbalkanker bepaalt welke uw prognose is, en welke behandeling voor u de beste is.
 
Twee types zaadbakanker zijn het meest frequent:

• Seminoma. Seminoma’s  ontstaan in alle leeftijdsgroepen doch wanneer zaadbalkanker ontstaatop oudere leeftijd bestaat een verhoogde kans op het aantreffen van een seminoma. Seminoma’s zijn in het algemeen minder agressief dan niet-seminoma’s. 
• Niet-seminoma. Niet- seminomateuze tumoren ontstaan vroeger in het leven, groeien sneller en agressiever,  en hebben neiging tot snellere uitzaaiing.Verschillende soorten niet-seminomateuse tumoren bestaan, zoals het choriocarcinoma, het embryonaal celcarcinoma, het teratoma en de Yolk-sac tumor.

Eens uw dokter de diagnose van zaadbalkanker heeft bevestigd, bestaat de volgende stap erin de exacte uitbreiding ( stadium) van de kanker te bepalen.

Ten einde te bepalen of de tumor reeds buiten de zaadbal, naar de buikregio, de klieren, de lever en de longen is uitgezaaid, zullen volgende onderzoeken plaatsvinden:

• CT-scan van bekken, abdomen en thorax.  Deze wordt bij het vermoeden of het bevestigen van zaadbalkanker ten spoedigste uitgevoerd teneinde het stadium van de tumor te bepalen. Aanwezigheid van klieren, en eventuele longmetastasen worden nagegaan dit teneinde een genezende behandeling te kunnen vooropstellen
• Bloedanalyse. De aanwezigheid van een verhoogde tumormarkers (  LDH, bèta-HCG en alfafoetoproteïne) NA verwijdering van de zaadbal duidt op nog aanwezige tumorale activiteit binnen het lichaam zelfs bij negatieve scanner onderzoeken.

Stadia van zaadbalkanker zijn:

• Stadium I. De kanker is beperkt tot de zaadbal.
• Stadium II. De kanker is uitgezaaid naar de lymfeklieren binnen de buikholte.
• Stadium III. De kanker Is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam. Zaadbalkanker gaat het snelst uitzaaien naar de longen en de lever.

De verschillende opties in het kader van behandeling van zaadbalkanker hangen af van verschillende factoren zoals het type tumor, het stadium van de ziekte, uw algemene gezondheid en in de mate van het mogelijke uw eigen voorkeur.
 
 
Chirurgie
Operaties welke plaatsvinden bij zaadbalkanker zijn:

• Heelkundige verwijdering van de zaadbal (radicale inguinale orchidectomie) is de eerste behandeling bij vrijwel alle types en stadia van zaadbalkanker. Om de zaadbal te verwijderen maakt de chirurg een kleine insnede ter hoogte van de liesstreek en verwijdert de ganse zaadbal evenals de ganse zaadstreng. Indien u dit wenst kan in een zelfde verdoving een synthetische prothese ter vervanging van de verwijderde zaadbal, worden achtergelaten.
• Heelkundige verwijdering van de lymfeklieren (retroperitoneale lymfeklier uitruiming) wordt uitgevoerd via een incisie ter hoogte van de buikstreek. Alle lymfeklieren langsheen de aorta en de vena cava (grote buikslagader en buikader) tot aan de aftakking met de bloedvaten van de nieren. De grootste zorg wordt genomen om de gevoelige orthosympathische zenuwen rond de lymfeklieren, verantwoordelijk voor de ejaculatie, te sparen.
  Bij uitgebreide klierletsels is het sparen van deze gevoelige zenuwen evenwel onmogelijk. Beschadiging van deze zenuwen kan leiden tot moeilijkheden bij de zaadlozing, doch heeft geen enkele invloed bij het bekomen van een harde erectie.

Wanneer zaadbalkanker vroegtijdig wordt vastgesteld is heelkundige verwijdering van de zaadbal vaak voldoende.
Regelmatige afspraken voor controles, in het begin om de paar maanden en vervolgens jaarlijks, zullen worden gemaakt om bloedanalyses en CT-scans te laten gebeuren, dit ter bevestiging van uw genezing.
 
Radiotherapie
Bij radiotherapie worden hoog energetische X-stralen gebruikt om kankercellen te vernietigen.
 
Radiotherapie is een behandelingsoptie die soms gebruikt wordt bij mannen met het seminoma type van zaadbalkanker.
Radiotherapie wordt gegeven op het retroperitoneum, plaats waar de verschillende lymfeklieren rond de grote buikbloedvaten gelegen zijn.
 
Nevenwerkingen van radiotherapie zijn o.a. vermoeidheid en irritatie en roodheid ter hoogte van de buikwand.
Radiotherapie kan eveneens onvruchtbaarheid veroorzaken. Soms is het aangewezen sperma in te vriezen vooraleer een bestralingsbehandeling op te starten.
 
Chemotherapie
Chemotherapie bestaat uit meestal intraveneuze medicatie welke kankercellen vernietigt.
 
Na verwijderen van de zaadbalkanker bestaat de mogelijkheid dat chemotherapie wordt gegeven als enige vorm van nabehandeling.
Soms wordt voor of na de chemotherapie ook nog een uitgebreide retroperitoneale lymfeklieruitruiming aanbevolen, dit teneinde zoveel mogelijk ingenomen kliermateriaal te verwijderen.
 
Nevenwerkingen van chemotherapie hangen af van de toegediende medicatie. Vaak voorkomende nevenwerkingen zijn o.a. vermoeidheid, nausea, haarverlies, en een verhoogd risico op infectie.
Deze nevenwerkingen worden uitgebreid met u besproken door de behandelende uro-oncoloog.
 
Chemotherapie kan ook aanleiding geven tot onvruchtbaarheid, welke definitief kan zijn.
Invriezen van sperma, vooraleer de chemotherapeutische behandeling aanvangt, zal u worden voorgesteld.

Het is onmogelijk zaadbalkanker te voorkomen.

Sommige artsen raden jonge mannen aan zichzelf op regelmatige tijdstippen te onderzoeken teneinde een eventuele zaadbalkanker zo vroegtijdig mogelijk op te sporen.

Indien u kiest om op regelmatige basis een zelfonderzoek van de testikels uit te voeren, stellen wij u een aantal tips voor:

• Neem een warm bad of een warme douche. Warmte ontspant de balzak, wat het opsporen van ongebruikelijke verhardingen vergemakkelijkt.
• Sta voor een spiegel. Kijk naar mogelijke zwellingen  ter hoogte van de huid van de balzak.
• Onderzoek elke testikel met beide handen.
• Rol voorzichtig de zaadbal tussen duim en vingers. Onthoud dat de testikels glad doch stevig aanvoelen, en ovaal van vorm zijn. Aan de bovenzijde van de zaadbal bevindt zich een soepele structuur, bijbal of epididymis genaamd. Dit is een normaal onderdeel van de balzak. Testikel en epididymis lopen over naar de zaadstreng. Dikwijls is er een discreet verschil in grootte tussen links en rechts.

Indien u bezocht bent of een afwijking meent op te merken neemt u best contact op met uw huisarts !