Artrose van de heup

Een gezond heupgewricht heeft gladde kraakbeenoppervlakten die vrij over elkaar glijden en een soepele en pijnvrije beweeglijkheid van de heup toelaten.

Slijtage van gewrichtskraakbeen wordt artrose genoemd. Zoals de andere gewichtdragende gewrichten kunnen ook de heupen onderhevig zijn aan deze slijtage. De medische term voor artrose van de heup is coxartrose. Wanneer het kraakbeen volledig is weggesleten, ontstaat er een rechtstreeks (en pijnlijk) contact tussen het bot van de pan en de heupkop.

We onderscheiden primaire coxartrose wanneer er geen oorzaak gevonden wordt. Dit is de meest voorkomende vorm. Wanneer er wel een onderliggende oorzaak gekend is, spreken we van secundaire coxartrose. Oorzaken zijn bijvoorbeeld aangeboren afwijkingen van het heupgewricht (heupdysplasie) of een eerder doorgemaakte breuk (fractuur) van de heup of het bekken. Ook weten we uit recente studie dat patiënten met femoro acetabulair impingment op relatief jonge leeftijd coxartrose kunnen krijgen. Daarnaast zijn er een aantal andere ziektebeelden die kraakbeenschade en een pijnlijke heup kunnen veroorzaken: avasculaire necrose van de heup en inflammatoire afwijkingen zoals gewrichtsreuma.

Het eerste teken kan een lichte last of stijfheidsgevoel zijn in de lies, de bil of de dij. In het begin zijn de klachten vaak aan het einde van de dag aanwezig en voornamelijk na zware activiteiten. De hinder neemt toe bij belasting en verbetert in rust.

Bij het verder vorderen van de coxartrose ontstaat er echte pijn bij het stappen, zodat met de tijd de loopafstand vermindert en er tenslotte ook in rust pijn ontstaat. Geleidelijk kan ook de bewegingsmogelijkheid van de heup verder verminderen. Veel patiënten verminderen de fysieke activiteiten om pijn in de heup te vermijden, en hierdoor verzwakken de spieren rond het heupgewricht. Door de pijn en het verzwakken van de spieren ontstaat een mankend gangpatroon.

Op de raadpleging wordt je heup onderzocht door de chirurg. Indien we op basis van dit onderzoek coxartrose vermoeden, wordt een röntgenopname van de heup en het bekken aangevraagd. Daarop wordt het gewricht beoordeeld. Meestal is de gewrichtsruimte vernauwd, ook kunnen er aan de gewrichtsranden beenderige sporen (osteofyten) te zien zijn. Indien er twijfel is over de oorzaak van de heuplast kunnen aanvullende onderzoeken aangevraagd worden (bv. CT-scan, MRI-scan of Technetium Scintigrafie).

Momenteel zijn er nog geen technieken om beschadigd kraakbeen zelf te herstellen. Wel zijn er een aantal hygiënische maatregelen die er voor zorgen dat de klachten in de heup verminderen (de conservatieve behandeling). Veel patiënten hebben baat bij deze maatregelen zodat chirurgie kan worden uitgesteld.

De conservatieve behandeling

Er worden pijnstillers of ontstekingsremmers voorgeschreven om de klachten te verminderen. Ook wordt in bepaalde gevallen medicatie voorgeschreven om het kraakbeen te verstevigen (chondrosupplementatie). We raden de patiënten aan om de fysieke activiteiten te hernemen. Hierbij is het belangrijk om activiteiten te kiezen die niet belastend zijn voor de heup. Te zware activiteiten die pijn uitlokken dienen vermeden te worden. De voorkeur gaat dan ook uit naar zwemmen of fietsen boven joggen en contactsporten. Ook is het belangrijk om te vermageren bij overgewicht. Ten eerste zal dit de klachten verminderen omdat de druk op het beschadigd kraakbeen wordt verminderd. Ten tweede zal de revalidatie na een eventuele heupprothese makkelijker verlopen.

De chirurgische behandeling

Bij gevorderde stadia van coxartrose zullen de bovengenoemde maatregelen niet voldoende effect geven en zal voorgesteld worden om een heupprothese te plaatsen. Op onze dienst wordt deze ingreep uitgevoerd door Dr. J. Van Overschelde en Dr. M. Raaijmaakers.