Wees waakzaam voor tumoren in het hoofd-hals gebied

Een kwaadaardige tumor in het hoofd-halsgebied is minder frequent dan bijvoorbeeld borst- of darmkanker. Toch krijgen jaarlijks 2.500 tot 3.000 Belgen deze diagnose. De signalen en symptomen snel herkennen geeft de patiënt een veel betere overlevingskans.

Hoofd- en halskanker is een verzamelnaam voor kwaadaardige tumoren in het hoofd- en halsgebied. Het kan gaan om tumoren ter hoogte van de lip, tong, mondbodem, wang, verhemelte, amandel, keel, stemband, maar ook van de sinussen, neusholte en speekselklieren of halsklieren. Het aantal hoofd- en halskankerpatiënten stijgt. De ziekte is momenteel het zesde meest voorkomende type kanker in Europa. De kans op hoofd- en halskanker is groter bij mannen dan bij vrouwen en wordt vergroot door roken en overmatig alcoholgebruik.

Ondanks het toenemend  aantal patiënten is de ziekte nog vrij onbekend. Dat zorgt ervoor dat de diagnose vaak laat gesteld wordt: 60% van de patiënten heeft bij diagnose een vergevorderd stadium van de ziekte en 60% overlijdt binnen vijf jaar. Als de ziekte in een vroeg stadium ontdekt wordt, is de kans op overleving 80 tot 90%.

“De behandeling van kanker in het hoofd-halsgebied kan behoorlijk ingrijpend zijn, want ze kan ademhalen, eten, drinken en spreken beïnvloeden”, zegt dokter Laurence Tack, gespecialiseerd in mond-, kaak- en aangezichtsheelkunde. “Mogelijks zijn er ook littekens in de hals of het gezicht. De psychosociale impact is hierdoor groot. De behandeling van hoofd-halstumoren is complex en vraagt een gespecialiseerde aanpak van een multidisciplinair team.”

Symptomen

Wanneer is het belangrijk om patiënten door te verwijzen? De belangrijkste symptomen zijn:

• langer dan twee weken bestaand, niet genezend ulcus in mond/keel/lip
• rode of witte verkleuring in de mondholte/keel/lip
• zwellingen in de mond of hals
• heesheid, spraakverandering
• bloeding
• moeilijk kauwen of slikken
• pijn bij slikken en keelpijn
• hoofdpijn of onverklaarbare oorpijn
• neusverstopping
• B-symptomen (bijv. onverklaard gewichtsverlies, nachtelijk zweten)
• vermoeidheid
• hypesthesie
• chronische foetor ex ore
• toenemend slecht passend gebit

Zeker indien deze symptomen langer dan twee à drie weken aanhouden, dient de patiënt doorverwezen te worden voor verdere diagnostiek.

Risicofactoren bij hoofd- en halsoncologie

De volgende factoren kunnen het risico op hoofd- en halskanker verhogen:

• roken
• overmatig alcoholgebruik
• verzwakt immuunsysteem
• overmatige zonexpositie (lip)
• humaan papillomavirus
• beroepsfactoren (blootstelling aan houtstof)
• erfelijkheid
• leeftijd (>45j) en mannelijk geslacht
• pre-cancereuze letsels (bijv. leukoplakie, lichen planus chronische candidiasis)
• slechte mondhygiëne

Diagnostiek en behandeling

Tijdens het eerste consult (diensten Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurgie of Neus-, Keel- en Oorheelkunde) zal een klinisch onderzoek gebeuren en eventueel een biopsie. Dit kan meestal met lokale verdoving, soms onder algemene narcose. Het is mogelijk dat bij een zeer duidelijke klinische presentatie een biopsie uitgesteld zal worden, dit om vals positieve resultaten (node positive) te vermijden in verdere staging.

Tijdens het eerste consult worden de gewenste stagingsonderzoeken vastgelegd. Het gaat meestal om CT of NMR hoofd-hals en CT thorax en bovenbuik. Bij verder gevorderde tumoren of onduidelijkheden zal een PET-CT ingepland worden.  We proberen deze onderzoeken zo snel mogelijk in te plannen. Standaard hoort hierbij natuurlijk ook een labo-onderzoek en ECG.

Afhankelijk van het tumortype, het stadium en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt bestaat de behandeling uit chirurgie, radiotherapie, chemotherapie, immunotherapie of een combinatie. De definitieve behandelingsoptie wordt bepaald in onderling overleg tijdens ons multidisciplinair oncologisch overleg comité.  Reconstructief kan o.a. gewerkt worden met lokale verschuifplasties, rotatieflappen of vrije flappen.

De zorg rond hoofd- en halstumoren wordt in het A.S.Z. multidisciplinair georganiseerd door de diensten Mond-, Kaak- en Aangezichtsheelkunde en Neus-, Keel-, Oorheelkunde en daarnaast de oncologen en radiotherapeuten van het ziekenhuis, alsmede de omkadering door logopedisten, diëtisten, sociale medewerkers, kinesitherapeuten en oncologisch psychologen.

Na de behandeling

Om de kansen op herval zo laag mogelijk te houden is na-bestraling soms nodig. Follow-up om eventuele recidieven of secundaire tumoren vroegtijdig op te sporen is noodzakelijk. De eerste vijf jaren zijn hierbij cruciaal, nadien neemt het risico aanzienlijk af.

Contact

Dienst Mond-, kaak- een aangezichtsheelkunde
053 76 67 00

Dienst Neus-, keel- en oorheelkunde
053 76 49 78