Reumatologie, een discipline én dienst in stroomversnelling

De zorg voor reumapatiënten vraagt een multidisciplinaire aanpak. Dat betekent dat we mensen met verschillende kennis en ervaring betrekken. Samen bekijken zij wat de beste behandeling is voor elke patiënt. De reumatoloog, reumaverpleegkundige en huisarts hebben allemaal een belangrijke rol. Onze dienst Reumatologie is niet alleen verhuisd op campus Aalst, we mochten vorig jaar ook Dr. Liesbet De Meester verwelkomen als staflid reumatologie. Bovendien zal vanaf 1 november 2024 het team nog verder versterkt worden door dr. Charlotte Lievens als staflid. Het ideale moment om dit team even in de spotlight te plaatsen!

Lange geschiedenis en sterke evolutie in de Reumatologie

Historisch gezien behoort Reumatologie sinds jaar en dag tot Inwendige geneeskunde. Pas sinds 1954 is de titel van reumatoloog erkend als afzonderlijke specialiteit binnen de Interne geneeskunde. 

Reumatologie leunt als discipline ook sterk aan bij de locomotorische specialisaties zoals Orthopedie en Fysische geneeskunde, maar tegenwoordig kan in veel gevallen de destructie van gewrichten en de daaruit voortvloeiende heelkunde en revalidatie voorkomen worden dankzij de innovatieve en doeltreffendere behandelingen. 

Reumatologie is dus een jonge specialiteit. Nochtans maakte Hippocrates, de beroemde Griekse arts, geboren in 460 v. Chr. en grondlegger van de medische wetenschap, in zijn geschriften al melding van gewrichtsontstekingen of artritis. 

Etymologisch komt het woord reuma van het Grieks en betekent het ‘ziekteverwekkende vloeistof’. De term ‘reuma’ werd voor het eerst gebruikt in de eerste eeuwen van onze jaartelling om te verwijzen naar pijnen in gewrichten die – zo dacht men – veroorzaakt worden door uittreding van één van de vier essentiële vloeistoffen van het lichaam. Die vloeistof, ook wel “phlegma” of slijm genoemd, zou in de gewrichten ‘druppelen’ en daar een ontsteking veroorzaken. Ook gout, het Engelse woord voor jicht, is afgeleid van het Latijnse woord gutta, wat letterlijk druppel betekent. 

Reumatische aandoeningen kregen in het begin van de 20ste eeuw weinig aandacht in de medische wereld. Reumatische klachten werden vooral beschouwd als een onderdeel van het verouderingsproces en er was bovendien geen goede behandeling beschikbaar. 100 jaar later kijken we daar helemaal anders tegenaan. De behandeling van inflammatoire reumatische aandoeningen kwam vooral de laatste 3 decennia in een stroomversnelling.

Nieuwe evoluties van de laatste jaren – binnen de Reumatologie én binnen onze dienst 

Sinds enkele jaren beschikken we over twee klassen van goedwerkende behandelingen voor vele vormen van inflammatoir reumatisch lijden: de biologische therapieën (biologicals) en een nieuwe generatie van reumapillen (JAK-inhibitoren). 

Biologicals zijn meestal antilichamen, of hieraan verwante structuren, die in staat zijn bepaalde stoffen te neutraliseren. Ze zijn gericht tegen specifieke eiwitten die het reumatische ontstekingsproces aandrijven. Door op deze eiwitten te binden, kunnen ze het ontstekingsproces stoppen, waardoor de chronische ontsteking verdwijnt.

JAK-inhibitoren werken in op de JAK (Janus kinase)-eiwitten. In normale omstandigheden geven deze JAK-eiwitten een signaal aan de celkern voor de aanmaak van bepaalde stoffen die het immuunsysteem stimuleren. Door deze JAK-eiwitten te blokkeren, kan de chronische ontsteking worden afgeremd. 

Voor osteoporose kwam er in 2021 een nieuwe behandeling op de markt, namelijk Evenity (Romosozumab). Een sterkwerkende therapie gericht op postmenopauzale vrouwen met een recente osteoporotische fractuur, die zowel botafbraak (osteoclasten) remt als botaanmaak (osteoblasten) stimuleert. 

Een botdensitometrie kan via de dienst Reumatologie worden aangevraagd in combinatie met een consultatie, wanneer de aanvragende arts ook een therapeutisch advies wenst voor de behandeling van osteoporose. Hiervoor bestaat er in ons ziekenhuis sinds jaar en dag een nauwe samenwerking met de dienst Nucleaire geneeskunde.

Musculoskeletale echografie wint steeds meer aan belang als verlengstuk van het klinisch onderzoek voor de reumatoloog. Onze dienst beschikt op de campus Aalst over een eigen echografietoestel. Bij klinische twijfel tijdens de consultatie kan dit worden ingezet om een actieve synovitis al dan niet uit te sluiten. 

Capillaroscopie of nagelriemmicroscopie is een onderzoek waarbij de kleine bloedvaatjes in de nagelriem met behulp van een microscoop worden bekeken. Afwijkingen van deze bloedvaatjes kunnen gelinkt zijn aan bepaalde reumatische systeemziekten. Het onderzoek wordt meestal gedaan bij patiënten met het fenomeen van Raynaud. In 2024 zal capillaroscopie ook beschikbaar worden in het A.S.Z.

Dienst Reumatologie A.S.Z. en wetenschappelijke studies

Onze dienst neemt in samenwerking met universitaire centra deel aan verschillende wetenschappelijke studies. 

De Spartacus Trial is hier één van: hier worden patiënten met artritis en/of enthesitis in het kader van een recente diagnose van (perifere) spondyloartritis gedurende zes maanden behandeld hetzij met biological (Golimumab), hetzij met de klassieke standaardbehandeling (Methotrexaat). Doel van de studie is om te onderzoeken of er bij een vroegtijdige start van een biological een kans op totale genezing bestaat en of hierdoor de behandeling langdurig kan gestopt worden. 

Team Reumatologie A.S.Z.  Aalst - Wetteren - Geraardsbergen:
Dr. Lieve Gyselbrecht
Dr. Marthe Van den Berghe
Dr. Liesbet De Meester
Dr. Lisa Pardaens (ASO Reumatologie)
Dr. Charlotte Lievens
Verpleegkundige Belinda Houari

Afspraak maken? Bel naar het secretariaat 053 76 63 36.